شنیدن قصه های کودکانه چگونه بر سرنوشت کودک اثر میگذارد؟

هر چیزی که باعث کنجکاوی و رویا پردازی کودک شده، برای او مفید است. به فعالیت هایی مانند قصه کودکانه، انواع بازی های فکری، کاردستی و نقاشی های متنوع نباید تنها به چشم سرگرمی نگاه کرد.

با وجود تغییر نگاهی که در والدین نسل جدید نسبت به رشد و پرورش کودکان اتفاق افتاده است، میتوان گفت هنوز پدر و مادرانی هستند که به فعالیت های روزانه بچه ها تنها به چشم سرگرمی نگاه میکنند. بعضی والدین کنجکاوی های بچه ها پیرامون ماجرای داستان کودکانه و بازی ها را نه به عنوان نشانه ای خوب برای کارکرد مفید و سالم ذهن آن ها بلکه به عنوان شیطنت شناخته و نام عطش آنها برای دانستن را فضولی می گذارند!!

تاثیرگذاری چند وجهی قصه کودکانه  بر رشد کودک

یک راه کلاسیک و ساده برای رشد ذهن کودک، قصه کودکانه است، قصه های کودکانه یک راه قدیمی اما از نظر علمی بسیار مفید برای سرگرم کردن بچه ها هستند. شاید بزرگتر های ما برای قصه گویی خود دلایلی مثل نتایج تحقیقات اعجاب انگیز روانشناسان از تاثیر داستان کودکانه بر مغز و مهارت های کودک نداشتند، اما با قصه های کودکانه شیرینی که برای کودکان خود تعریف میکردند هدیه معنوی گرانبهایی به کودکان خود داده اند. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا با تاثیرات قصه بر رشد مهارت های کودک آشنا شوید.

 مغز کودکان در ابتدای تولد تمام سلول های عصبی لازم برای تحلیل و انتقال اطلاعات را دارد. این سلول های عصبی به نام نورون، که با اتصالاتی به نام سیناپس با هم در ارتباط هستند و پیام ها را مخابره میکنند، اگر در دوران رشد کودکی به وسیله داستان کودکانه یا سایر سرگرمی های مفید به اندازه کافی از این سلول ها کار نکشیم، بدن کودک آنها را بلا استفاده تشخیص داده و در طول رشد او از بین خواهند رفت. به همین دلیل است که کودک با شنیدن یک قصه کودکانه ساده در خیالات عمیق غرق می شود، و نه تنها خود داستان کودکانه به فعالیت مفید ذهن او منجر میشود بلکه خیالات بعد از قصه صوتی نیز بسیار برای کودک مفید است. گویا مغز او تلاش میکند از تمام سلول های خود کار کشیده و آنها را حفظ کند! اینگونه است که پیام های شنیداری معنی دار موجب تقویت مغز کودک میگردد. این تاثیر پیام های شنیداری بر مغز شامل لالایی حتی از بدو تولد کودک نیز میشود.

بازگو کردن قصه کودکانه برای کودک و صحبت های معنی دار با او حتی در زمانی که کودک حرف زدن نیاموخته بسیار بر رشد ذهنی او اثر مثبت دارد! چراکه مغز او ضمن شنیدن قصه های کودکانه و یا هر محتوای دیگری، پیام های شنیداری را دریافت کرده و شروع به تحلیل میکند.

قصه کودکانه ای که متناسب با سن کودک نوشته شده باشد علاوه بر افزایش قدرت تحلیل مغز از جوانب متنوع دیگری نیز به رشد کودک کمک خواهد کرد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

 داستان کودکانه و رشد خلاقیت

خلاقیت به عنوان یک مهارت گران بها در تمام ابعاد زندگی برای انسان معلول علت های زیادی است که یکی از ثابت شده ترین آنها قصه است. قصه کودکانه در مرحله اول به عنوان اولین دریچه آشنایی کودک شما با موضوعات مختلف، چالش ها و فراز و نشیب ها،احساسات متنوع، موقعیت های گوناگون و... و سپس در مرحله دوم با تحریک خیال پردازی او کمک میکند ذهن کودک شما به گوهر خلاقیت مزین شود. برای اینکه تاثیر قصه کودکانه در رشد خلاقیت را بهتر درک کنیم این تعریف ساده از خلاقیت را بخوانید:

خلاقیت یا آفرینندگی، توان ساختن یا خلق نمودن چیزی نو است، راهکاری نو برای حل یک مشکل، یک روش یا یک دستگاه نو، و یا یک شیء یا فرم نو هنری

در واقع ذهنی که از کودکی با انواع داستان کودکانه موقعیت های مختلف، تیپ های شخصیتی مختلف، چالش های اخلاقی مختلف را تشریح میکرده است؛ انس گرفته است و یا از طریق ساخت کاردستی توانسته درک کند چگونه به اشیا با هدف تغییر، ترکیب و ساخت یک شی جدید نگاه کند در بزرگسالی نیز میتواند با نگاهی نو به مسائل و مشکلات بنگرد. قصه های کودکانه ای که برای کودکان خود تعریف میکنید باعث کشف و شهود درونی در او میشوند، همزاد پنداری او با قهرمان قصه، خیالاتی که او بعد از شنیدن قصه کودکانه در آن غرق میشود، همه باعث تقویت قوه تخیل کودک و توانمند تر شدن او در هر جایگاهی خواهد شد. در میان انواع قصه کودکانه، قصه صوتی در مقایسه با قصه تصویری، از این نظر که کودک تصاویر را نیز خودش در ذهن خود میسازد و مجسم میکند، تاثیر بیشتری در رشد خلاقیت او خواهد داشت.

تعریف جدید یونسکو از سواد و تاثیر قصه بر آن

در این قسمت میخواهیم اهمیت خلاقیت و نقش قصه های کودکانه در رشد آنها را از نگاه تعریف جدید یونسکو از سواد بررسی کنیم. در جدیدترین تعریف یونسکو از سواد که بر سه تعریف بعدی اضافه شده است، با سواد کسی است که بتواند از تمام دانسته های خود مبتنی بر تعاریف قبلی، تغییر معنا داری در زندگی ایجاد کند.

یعنی با استفاده از سواد علمی، رسانه ای، عاطفی، رسانه ای، ارتباطی و... بتوان به طور موثر در زندگی خود و اطرافیان تغییر ایجاد کند. همانطور که گفته شد قصه کودکانه متنوع، بازی های متعدد، کاردستی و غیره همه در رشد خلاقیت کودک نقش دارند. قصه کودکانه وقتی متنوع  است که بتواند با موضوعات مفید و هیجان انگیز برای کودکان همراه باشد، و در این صورت است که میتواند تاثیر زیادی بر رشد خلاقیت کودک و توانمند شدن او برای استفاده از دانسته های خود به روشی خلاقانه داشته باشد.

تفاوت داستان های کودکانه قدیمی و جدید

محتواهای داستان کودکانه های قدیمی، عموما تکراری و نخ نما و با محتواهایی بودند که تاثیر زیادی در رشد مهارت های عاطفی و ارتباطی و خصوصا رشد قوه تخیل و خلاقیت کودک نداشتند، قصه های کودکانه تکراری حتی میتوانند موجب کاهش قدرت قوه تخیل کودک و در پی آن کاهش مهارت خلاقیت شوند. قصه های کودکانه قدیمی عموما بر پایه یاد دهی جامعه پذیری، دور کردن آنها از خطرات، ترس از جامعه بیرون از منزل، دعوت آنها به سکوت و حرف شنوی بی چون چرا از والدین، با استفاده از مفاهیمی بازدارنده مثل دیو ها و حیوانات خطرناک بود. درست است که یاددهی ارزش های اخلاقی گفته شده در غالب داستان کودکانه برای کودک مفید است، اما اینها تنها ارزش هایی نیستند که میتوانیم از طریق قصه کودکانه انتقال دهیم.

اما خوشبختانه امروزه قصه های کودکانه، روانشناسی شده اند. این قصه ها با بررسی چالش های کودکان نوشته شده و علاوه بر آموزش فضیلت های اخلاقی، آنها را از نظر درونی برای حضور در اجتماع آماده میکنند. قصه های کودکانه ای که به کودکان اعتماد به نفس، عدم مقایسه خود با دیگران، اهمیت تلاش و پشت کار، دوری از دروغ و غرور، احترام به اقلیت ها، دوری از جنسیت زدگی، تعاریف جدید موفقیت و... را می آموزند. این نوع از داستان کودکانه کمک میکند کودک شما با آمادگی بیشتری در جامعه حضور پیدا کرده و برای رویارویی با چالش های پیش رو آمادگی داشته باشد. همچنین آشنایی او با جامعه از طریق قصه هایی که شنیده است، به مصمم تر بودن او برای تصمیم گیری در خصوص علایق خود و انتخاب راه زندگی خود کمک خواهد کرد. در ادامه بیشتر به این فایده قصه کودکانه خواهیم پرداخت.

تاثیر قصه کودکانه در عادت به کتاب خوانی

وقتی از سن زیر 7 سال که برای کودک خود که هنوز سواد خواندن ندارد، قصه کودکانه میخوانید، بذر عادت به کتاب خوانی را در دل او میکارید. کودکانی که قبل از توانا شدن برای مستقل خواندن قصه های کودکانه، داستان کودکانه های زیادی شنیده اند، پس از آن نیز علاقه زیادی به خواندن کتاب به طور مسقل خواهند داشت، این عطش دانستن و شنیدن از قصه های مختلف، آشنایی با گوشه گوشه جهان، دانستن مسائل علمی، شناخت فرهنگ ها،مشاغل و ... در نوجوانی نیز همراه کودک خواهد بود.

در این سن است که نتیجه ی بذری که کاشته اید، میبیند؛ وقتی که فرزند شما که در کودکی با قصه انس گرفته بوده است، حالا مستقلا به دنبال افزودن به معلومات خود میرود و در خصوص شناخت خود و علایقش به یک نتیجه نسبی رسیده است. به همین دلیل است که به تنوع قصه کودکانه برای بچه ها تاکید میشود. دانسته های کودکان که از دل قصه ها و کتاب ها بیرون آمده است، در سن نوجوانی که وقت انتخاب راه زندگی است به کمک آنها می آید و در سرنوشت آنها تاثیر خواهد داشت. در واقع قصه کودکانه متنوع برای کودکان بذری است که در سنین جوانی و نوجوانی آن ها ثمره می‌دهد و باعث بهره بردن از فواید کتابخوانی در تمام مراحل زندگی میشود.

راه آسان برای والدین برای مانوس کردن کودکان با قصه

والدین زیادی هستند که با اهمیت قصه گویی برای کودکان آشنایی دارند، اما به علت مشغله های کاری، وقت کافی برای یاد گرفتن قصه کودکانه متنوع با موضوعات جدیدی که گفته شد و بازگو کردن آن برای کودکشان را ندارند. به همین دلیل است که به گفتن داستان های کودکانه تکراری قدیمی (که هم از نظر محتوا هم از نظر تکراری بودن مضرات آن را مطرح کردیم) بسنده میکنند. اما خوشبختانه امروزه راه هایی هستند که با آنها بتوانیم این دریچه یادگیری مهم را خصوصا از کودکان زیر 7 سال خود دریغ نکنیم. سایت هایی هستند که قصه کودکانه صوتی منتشر میکنند، اما از میان آنها پلتفرم کودک وولک به صورت روزانه و تخصصی قصه های خود را به روز میکند.

قصه گویی اختصاصی آنها باعث میشود کودکان به قصه گو حس نزدیکی پیدا کرده و با میل بیشتر به داستان کودکانه گوش دهند. بیان قصه گو شیرین و مادرانه است و همین باعث استقبال کودکان از قصه های صوتی این سایت شده است. در این سایت به محتوا قصه کودکانه توجه زیادی شده است. این سایت راه بسیار مناسبی برای مانوس کردن کودک شما با قصه کودکانه است. در عصر تکنولوژی و گرفتاری، تکنولوژی به کمک حل گرفتاری ها میاید و هوشمندانه است به جای استفاده مضر از تکنولوژی برای سرگرم کردن کودک، از تکنولوژی برای سرگرمی های مفیدی چون شنیدن قصه صوتی کودکانه استفاده کرد.

منبع: فارس نیوز